"Ik sluit mijn ogen om beter te zien." ~Paul
Gauguin*
Van alles wat er 'te zien is' (het zichtbare
spectrum) kunnen onze ogen minder dan één procent
waarnemen. Vanuit onze beleving is het alsof we 'alles' zien,
kunnen zien, maar in werkelijkheid zijn onze ogen totaal ongeschikt
voor het waarnemen van meer dan 99% van het elektromagnetisch
spectrum.
De hersenen hebben een aantal programma's draaien
die continu de beperkingen van onze zintuigen 'compenseren'.
Bijvoorbeeld: vanuit het geheugen 'projecteert' het brein
betekenisvolle informatie op wat we werkelijk zien. Naar schatting
gebruiken de hersenen slechts 20% van de informatie die via het oog
wordt geleverd, de overige 80% wordt door de hersenen ingevuld op
basis van geheugen, verwachtingen en informatie van andere
zintuigen.
Prof. Dov Sagi, Neurobioloog aan het Weizmann
Institute, onderzocht in 1997 hoe het geheugen en onze perceptie
voortdurend samenwerken omdat we, zodra we iets zien, identificeren
wat we zien gebaseerd op plaatjes in ons geheugen. Sagi: "Zonder
geheugen zouden we de wereld ervaren als onbegrijpelijk. Maar als
er te veel gewicht aan het geheugen wordt gegeven is het resultaat
hallucinatie." Een voorbeeldje:
Veel mensen 'hallucineren' een Panda in deze foto
van een boom. Dit verschijnsel heet Pareidolie of Pareidolia. En of
dit alles nog niet genoeg is blijkt er nog een fenomeen te zijn dat
we "change blindness" (veranderblindheid) noemen waarin ons brein
'weigert' veranderingen te accepteren die onze ogen wel degelijk
(kunnen) waarnemen. Zoals deze, zoek het verschil tussen beide
'plaatjes':
De Nederlandse neurowetenschapper Maarten Frens
beschreef het zo: "kijken
doe je met je ogen, zien met je hersenen."
Er is nog veel meer over ogen en de interactie
met het brein te zeggen, maar voor nu rondt ik af met te melden dat
het realistisch is om minder vermogen en waarde aan het kijken toe
te kennen dan doorgaans wordt gedaan: we kunnen op zijn best minder
dan één procent van wat er te zien is ook daadwerkelijk
zien. Daarvan gebruiken onze hersenen slechts 20% (van <1% dus)
en vullen 80% helemaal zelf in, waarbij ook nog eens veranderingen
in wat er te zien is regelmatig helemaal niet worden...
gezien.
N.B. De beste dingen in het leven zijn
onzichtbaar. Daarom doe we onze ogen dicht als we kussen, lachen en
dromen.
___________________________________
* "Je ferme les yeux afin de mieux
voir"
1. Omslag
