Er zijn twee soorten van
kennis: perceptuele
kennis en conceptuele
kennis. In de wereld van Kennismanagement heet deze perceptuele
kennis Tacid (stilzwijgende) Kennis tegenover Expliciete Kennis.
Perceptuele kennis (niveau 4) ziet zeer helder, maar kan dat niet
uitdrukken, 'spreekt niet' zoals Han de Wit het uitdrukt, en is
daarom niet via rationele processen overdraagbaar. Conceptuele
kennis is verbonden met ratio (niveau 3), inclusief taal: 'ze
spreekt maar ziet niet helder'.
Anders gezegd: sommige zaken kun je uitleggen, en
kun je helemaal begrijpen doordat je het uitgelegd hebt gekregen.
Andere zaken kun je alleen maar ervaren, beleven. Uitleg helpt
niet. Een voorbeeld:
Tijdens een lange treinreis komen een
predikant en een kok naast elkaar te zitten. Ze komen met elkaar in
gesprek en nadat ze van elkaar onder andere hun beroep hebben
gehoord vraagt de niet gelovige kok aan de predikant "leg me nu
eens uit hoe dat precies zit met dat geloof, met God, en hoe je dat
ervaart". Dat wil de predikant best wel "maar" zegt hij "dan moet
je als kok eerst iets simpels aan mij uitleggen". De kok zegt "als
het over eten gaat, prima!" en de predikant vraagt "door
omstandigheden heb ik nooit zout geproefd en gegeten. Leg me nu
eens precies uit hoe dat smaakt, zout."...
De enige manier om iemand 'de smaak van zout' bij
te brengen is om het die persoon te laten proeven; te laten ervaren
hoe zout smaakt. Er is geen enkele ander manier om deze kennis over
te brengen. Dit voorbeeld met het zout gaat dus over perceptuele
kennis.
Een houding is om alle conceptuele kennis te
beschouwen als een metafoor, als een les. Als alles een metafoor
is, een verhaal is met een 'diepere' boodschap en betekenis, dan
wordt het leven veel spannender. Deze houding is ook veel
vruchtbaarder dan de focus op conceptuele kennis die, zeker door
het bovenbrein, het bestaan van alles ontkent dat niet conceptueel
begrijpbaar is. ‘Wetenschappelijk Reductionisme’ noemt
Deepak Chopra dit fenomeen dat tot een mechanistisch wereldbeeld
leidt, en in de zorg tot een mechanistisch mensbeeld. De Hartmens
ziet liever alles als verhaal en alle religies, wetenschappen,
kunstvormen als metaforen. Voor Hoofdmensen is het Hart, en alles
wat erover beweerd en geschreven wordt zoals in uitdrukkingen,
gezegden, spreekwoorden en verhalen van Liefde, een metafoor. Voor
Hartmensen is juist al het andere, inclusief de Mens zelf, de
metafoor.
"Waarheid
is niet geboren in het hoofd. Waarheid is geboren in het
Hart"~Aadil
Palkhivala
1. Omslag
